«Το εμπόρευμα είναι πριν απ’ όλα ένα εξωτερικό αντικείμενο, ένα πράγμα που με τις ιδιότητές του ικανοποιεί οποιοδήποτε είδος ανθρώπινες ανάγκες. Η φύση αυτών των αναγκών, αν λχ. προέρχονται από το στομάχι ή από την φαντασία, δεν αλλάζει σε τίποτα την υπόθεση». Με αυτή την περιγραφή του εμπορεύματος ξεκινούσε ο Karl Marx το μνημειώδες έργο του «Το Κεφάλαιο», εκκινώντας την ανάλυσή του από ό,τι πιο απτό υπάρχει στην οικονομική μας καθημερινότητα. Έτσι ένα μήλο είναι ένα εμπόρευμα, ο χρυσός είναι εμπόρευμα, τα δακρυγόνα είναι εμπόρευμα. Και φυσικά εμείς δεν θα είχαμε κανένα ιδιαίτερο πρόβλημα με κάτι τέτοιο. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν ο συγκεκριμένος ορισμός του εμπορεύματος μελετηθεί υπό το πρίσμα της σημερινής ποσοτικής ανάπτυξης της καπιταλιστικής αγοράς, δηλαδή από τον τρόπο με τον οποίο ο καπιταλισμός προσπαθεί, με στόχο την επιβίωσή του, να επεκταθεί σε όσο το δυνατόν περισσότερους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Μπορεί λοιπόν να θεωρηθεί η ενημέρωση εμπόρευμα; Μάλλον μπορεί, από την στιγμή που εξυπηρετεί την – φαντασιακή ή πραγματική – ανάγκη κάποιων να επωφεληθούν και είναι ταυτόχρονα προϊόν ανθρώπινης εργασίας.
Η Eldorado Gold έχει έρθει στην Ελλάδα, όπως έχει επισκεφτεί και πολλές άλλες χώρες, με σκοπό να εξάγει μετάλλευμα και να κερδοσκοπήσει. Αυτό είναι φυσικά γνωστό. Ο τρόπος για να βγάλει το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος είναι να έχει όσο το δυνατόν μεγαλύτερα έσοδα (είτε πουλώντας ακριβά το εμπόρευμά της είτε παίζοντας χρηματιστηριακά παιχνίδια είτε με οποιονδήποτε άλλον τρόπο) και ταυτόχρονα να μειώσει κατά το δυνατόν τα έξοδά της. Εξυπακούεται ότι αυτό θα σημάνει σύντομα μειώσεις στις αποδοχές των εργαζόμενων, τους οποίους αυτή την στιγμή ακόμα έχει ανάγκη αλλά κάποια στιγμή δεν θα έχει, και μηδενική περιβαλλοντική προστασία για τις ανεπανόρθωτες ζημιές που θα προκαλέσει στο οικοσύστημα της περιοχής προς εκμετάλλευση. Από αυτή την άποψη η αύξηση των εξόδων της για να εξαγοράσει τα ΜΜΕ με διαφημίσεις και πλαστές ειδήσεις μάλλον δεν ταιριάζει στην συγκεκριμένη λογική. Θα μου πείτε βέβαια ότι με αυτόν τον τρόπο διαμορφώνει συνειδήσεις, το έχει όμως τόση ανάγκη με ολόκληρο τον κρατικό μηχανισμό να την υποστηρίζει ή μήπως δεν γνωρίζει ότι όλο και περισσότεροι ενημερώνονται για την κατάσταση στην Χαλκιδική από τοπικούς φορείς που είναι ενάντια στην εξόρυξη; Το «λάδωμα» των ΜΜΕ και η εξαγορά της ενημέρωσης από μια επιχείρηση δεν γίνεται με αποκλειστικό σκοπό την καθοδήγηση της κοινής γνώμης πάνω σε ένα συγκεκριμένο ζήτημα.
Η ενημέρωση ως εμπόρευμα και κυρίως η παγιοποίηση της συγκεκριμένης νοοτροπίας μπορεί να ειδωθεί διαφορετικά μέσα από την μελέτη του πλέγματος που σχηματίζουν το κράτος και το κεφάλαιο. Στην πραγματικότητα τα ΜΜΕ δεν αποτελούν ένα έξοδο της εταιρείας αλλά μια συνέχιση της ληστείας σε βάρος της πλειοψηφίας του λαού. Όταν το δικαίωμα στην ενημέρωση καταστρατηγείται καθημερινά με την νομιμοποίηση του κράτους τότε το δικαίωμα παύει να υπάρχει ως τέτοιο. Γίνεται ένα ακόμα εμπόρευμα πολυτελείας, στο οποίο το μονοπώλιο έχουν οι πολυεκατομμυριούχοι και οι κυβερνήσεις. Η ιδιοποίηση των ΜΜΕ όχι μόνο με τίτλους ιδιοκτησίας (κάτι που ισχύει εδώ και δεκαετίες) αλλά και μέσω της προβολής «ιδιωτικών ειδήσεων» - και άρα όχι αντικειμενικών – είναι μια επένδυση. Σημαίνει πρακτικά ότι ένας τομέας της ανθρώπινης δραστηριότητας όπως είναι η ενημέρωση περνάει στα χέρια λίγων, στην σφαίρα της αγοράς και αυτό πλέον δεν είναι καταδικαστέο ως καταπάτηση του κανόνα αλλά αποδεκτό ως νομιμοποιημένο αναγκαίο κακό.
Αυτή την στιγμή το κεφαλαιοκρατικό σύστημα επιχειρεί με κάθε τρόπο – ακόμα και με την προσπάθεια ελέγχου του διαδικτύου – να χειραγωγήσει την ενημέρωση όχι με τον παραδοσιακό τρόπο της γκαιμπελικής προπαγάνδας, αλλά στο πλαίσιο της ομαλής καθημερινότητας, δείχνοντας απροκάλυπτα πλαστές ειδήσεις σαν να λέει «είτε σας αρέσει είτε όχι, αυτό θα δείτε κι ας ξέρετε ότι είναι ψέμα». Η Eldorado και η κάθε Eldorado έχουν ανοίξει πλέον τον δρόμο για την πλήρη εμπορευματικοποίηση της ενημέρωσης και αυτό μπορεί να οδηγήσει στην απαξίωσή της κι άρα στην απώλεια ενός ακόμα ανθρώπινου δικαιώματος, όχι απλώς με προσωρινά μέτρα αλλά μέσω της υποβολής της μόνιμης αντίληψης ότι η ενασχόληση με τα όσα συμβαίνουν είναι περιττή, άχρηστη, ακόμα και βλαπτική. Το κράτος και οι κεφαλαιοκράτες επιθυμούν ανθρώπους αδιάφορους, ανενημέρωτους, μόνους. Για αυτό ο πόλεμος ενάντια σε μια εταιρεία σημαίνει και πόλεμο ενάντια σε όλες τις στρατηγικές επιλογές της, πόλεμο ενάντια στο ίδιο το σύστημα που προσπαθεί να εκμεταλλευθεί κάθε πτυχή της ζωής μας για να μπορέσει να πλουτίσει στις πλάτες μας.
Αγωνιστικά δίπλα σας,
Χάρι Χάλερ
