Ιδιωτικοποίηση ΕΥΑΘ
Σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη η
διαδικασία πώλησης του 51% της ΕΥΑΘ ενώ το δρόμο της ιδιωτικοποίησης έχουν
πάρει η ΕΥΔΑΠ στην Αθήνα και η εθνική εταιρεία ύδρευσης της Πορτογαλίας. Ο
David Hall, διευθυντής του Public Services International Research Unit, εκτιμά
ότι η νέα ώθηση για την ιδιωτικοποίηση του νερού «καθοδηγείται από τις
πολιτικές λιτότητας των δημοσίων δαπανών και την περικοπή των δημόσιων
υπηρεσιών που επιβάλλονται με ιδιαίτερη αυστηρότητα στις χώρες που υπόκεινται
σε πακέτα διάσωσης από το ΔΝΤ και την Ε.Ε.».
Οι διεκδικητές της ΕΥΑΘ
Στην Θεσσαλονίκη, η πρώτη φάση
του διαγωνισμού ολοκληρώθηκε στις 29 Απριλίου. Τρείς είναι τελικά οι
διεκδικητές του νερού της Θεσσαλονίκης:
• Η
γαλλική Suez (το όνομα της οποίας έχει συνδεθεί με τις εξεγέρσεις αρκετών λαών
ενάντια στις συνέπειες της ιδιωτικοποίησης του νερού) μαζί με την 'Ακτωρ
συμφερόντων Μπόμπολα. Η Suez κατέχει ήδη
το 5% της ΕΥΑΘ.
• Η
ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ σε κοινό σχήμα με τον επιχειρηματία Αποστολόπουλο του ομίλου Ιατρικού
Αθηνών και την ισραηλινή εταιρεία ύδρευσης Merkorot.
• Η
«Κίνηση 136» (Κ136) , μια πρωτοβουλία πολιτών που προτείνει την κοινωνική
διαχείριση του νερού της πόλης, μέσω συνεταιρισμών σε επίπεδο γειτονιάς.
(…) Στην Ελλάδα, οι δημόσιες
εταιρείες ύδρευσης είναι σημαντικά κερδοφόρες παρά την κρίση. Επιπλέον, το
δημόσιο και οι δήμοι έχουν συνολικές οφειλές προς τις εταιρείες ύδρευσης ύψους 356 εκ. ευρώ. Το στοιχείο
αυτό φωτίζει το παράδοξο της ιδιωτικοποίησης. Το κράτος θα χάσει έσοδα από τα
μερίσματα που του αναλογούν ενώ με τα χρήματα που θα αποκομίσει από την πώληση
θα πρέπει να πληρώσει τα χρέη του στους νέους ιδιοκτήτες των εταιρειών.
«Κερδισμένοι θα είναι οι νέοι ιδιώτες ιδιοκτήτες και χαμένοι οι πολίτες»
σχολίασε ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Κρίτων Αρσένης στη συζήτηση που είχαμε.
Διεθνής εμπειρία: Η
ιδιωτικοποίηση του νερού βλάπτει τους πολίτες
Όλα αυτά συμβαίνουν στην Ελλάδα
ενώ υπάρχει μια συσσωρευμένη εμπειρία των αρνητικών επιπτώσεων της
ιδιωτικοποίησης του νερού και μια παγιωμένη τάση επιστροφής των δικτύων
ύδρευσης σε δημοτικές ή κρατικές επιχειρήσεις. Η λογική της κρατικοποίησης δεν
στηρίζεται μόνο στην αρχή ότι η διαχείριση του νερού πρέπει να είναι δημόσια,
γιατί πρόκειται για δημόσιο αγαθό, αλλά και σε καθαρά οικονομικούς λόγους, αφού
αποδείχθηκε ότι η δημόσια διαχείριση είναι προς το συμφέρον των πολιτών και του
δημόσιου ταμείου. (…)
«Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η
ιδιωτικοποίηση του νερού θέτει σε κίνδυνο την πρόσβαση των πολιτών σε ένα από
τα πιο βασικά αγαθά για την καθημερινή διαβίωση. Χαρακτηριστικό είναι το
παράδειγμα της Βρετανίας. Η ιδιωτικοποίηση του νερού από τη Θάτσερ έφερε
δραματικές επιπτώσεις για τους πολίτες αυξάνοντας το κόστος κατά 50% τα πρώτα 4
χρόνια, τριπλασιάζοντας τις διακοπές παροχής σε νοικοκυριά που δεν μπορούσαν να
πληρώσουν, μειώνοντας την ποιότητα, αυξάνοντας τα κρούσματα δυσεντερίας και
οδηγώντας σε αλλεπάλληλες παραβιάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας», μας είπε
ο Κρίτων Αρσένης. (…)
Επαναδημοτικοποίηση του νερού
και δημοψηφίσματα
Χαρακτηριστικές περιπτώσεις
αντίστασης ή επαναδημοτικοποίησης συναντάμε πλέον και στην Ευρώπη. Η πιο
σημαντική απο αυτές είναι του Παρισιού. Το 2008 το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε
να μην ανανεώσει τη σύμβαση με τις Veolia και Suez, οι οποίες είχαν τη
διαχείριση του συστήματος ύδρευσης από το 1985. Ο δήμος δημιούργησε τη δημοτική
εταιρεία Eau de Paris και το 2010 έθεσε υπό την εποπτεία του τη λειτουργία του
συστήματος. (…)
Η Κ136 και οι «Επενδυτές
Κοινωνικής Ευθύνης»
Από τη στιγμή που η «Ένωση
Πολιτών» παρουσιάζεται περίπου ως το ύστατο εμπόδιο πριν από την
ιδιωτικοποίηση, είναι απαραίτητο να αναλύσουμε τη πρότασή της σε βάθος. Η
«Ένωση» για να μπορέσει να διεκδικήσει την αγορά από το ΤΑΙΠΕΔ, θα πρέπει να
πληροί και τα χρηματοοικονομικά κριτήρια, δηλαδή να μπορεί να καταθέσει την
ημέρα της αγοράς το απαιτούμενο ποσό στο ΤΑΙΠΕΔ και τα δάνεια κεφάλαιά της να
μην ξεπερνούν το 5,5% του συνόλου. Ο πρόεδρός της κ. Λάζαρος Αγγέλου, δηλώνει
στο Unfollow: «Σε περίπτωση που συμμετέχουν όλοι οι ιδιοκτήτες των 510.000
υδρομέτρων, θα χρειαστούν περίπου 136 ευρώ ανά υδρόμετρο για να αποκτηθεί η
εταιρεία. Σύμφωνα με το σχέδιο, οι μετοχές θα κατατεθούν στην «Ένωση Πολιτών»
και θα μετατραπούν σε μερίδες. Κάθε φυσικό πρόσωπο, ανεξάρτητα από το ποσό των
χρημάτων που θα καταβάλει, θα κατέχει μία ψήφο στην Γενική Συνέλευση. Οι
αποφάσεις θα λαμβάνονται μέσω των Γενικών Συνελεύσεων με αμεσοδημοκρατικό
τρόπο. Θα υπάρχουν τακτικές Γενικές Συνελεύσεις ανά τρίμηνο, ενώ, με αυξημένη
πλειοψηφία, η Γενική Συνέλευση θα μπορεί μέχρι και να ανακαλέσει τα μέλη του
ΔΣ. Η ΕΥΑΘ δεν θα έχει πλέον κερδοσκοπικό χαρακτήρα, τα κέρδη θα
επανεπενδύονται στην εταιρεία ή θα καλύπτουν ανάγκες της τοπικής κοινωνίας».
Στόχος της κίνησης είναι να αποκτήσει σταδιακά ολόκληρη την επιχείρηση,
βγάζοντας την τελικά από το Χρηματιστήριο.
Αρκετά σημεία της πρότασης πάντως
παραμένουν θολά. Ενώ στο καταστατικό της
«Ένωσης Πολιτών» αναφέρεται ότι οι ΕΚΕ θα καταβάλλουν το τίμημα της εξαγοράς
την πρώτη μέρα της συναλλαγής, στο αμέσως επόμενο σημείο αναφέρεται ότι θα
χρηματοδοτήσουν απ΄ ευθείας τους πολίτες-καταναλωτές μέσω μικροδανείων.
Γεννιέται εδώ το ερώτημα αν θα δεχθούν οι επενδυτές να χρηματοδοτήσουν με
τέτοια ποσά χιλιάδες φυσικά πρόσωπα. Επίσης, δεν είναι σαφές αν τα χρήματα που
θα δώσουν οι ΕΚΕ στην «Ένωση» θα πιστωθούν εξ αρχής σε φυσικά πρόσωπα και με
ποιους όρους. Άγνωστο παραμένει, επιπλέον, ποιοι θα είναι τελικά οι επενδυτές
που θα συμμετάσχουν. Η «Ένωση Πολιτών» δεν έχει μιλήσει άμεσα με κανέναν
επενδυτή. Την επικοινωνία και το συντονισμό των επενδυτών έχει αναλάβει ο κ.
Άπφελ.
Απέναντι σε αυτά τα γκρίζα σημεία
της πρότασης, μοναδικό εχέγγυο της Κ136 είναι η αξιοπιστία και το στάτους του
Ρ. Άπφελ που «τον εμπιστεύτηκε μέχρι και η Ελληνική κυβέρνηση για τον σχεδιασμό
του PSI» όπως δήλωσε ο κ. Μαριόγλου, μέλος της Ένωσης. Ο Άπφελ συμμετέχει ως
επικεφαλής της Bondholder Communications Group και «φιλέλληνας», αναφέρει η
ανακοίνωση της Κ136.
Ρομπερτ Απφελ: ο καπιταλισμός
θα πρεπει να ποτίσει τους πάντες
Με αυτή την απορία,
επικοινωνήσαμε με τον κ. Άπφελ ο οποίος δήλωσε τα εξής: «Πιστεύω ότι όλοι έχουν
κάτι να κερδίσουν από τις αποκρατικοποιήσεις. Επομένως υποστηρίζω ότι η
κυβέρνηση πρέπει να αποκρατικοποιήσει το περιουσιακό στοιχείο της ΕΥΑΘ για να
το φέρει πιο κοντά στον λαό. Μου θυμίζει την αποκρατικοποίηση που είχε πραγματοποιήσει
η Θάτσερ, όταν το 62% της British Gas
πέρασε στα χέρια των καταναλωτών. Η κυβέρνηση έδωσε άτοκα δάνεια στους
πολίτες για να τους δώσει τη δυνατότητα να αγοράσουν μετοχές. Στην
ιδιωτικοποίηση της British
Gas συμμετείχαν
4.500.000 οικογένειες. Ξέρω ότι πολλοί βλέπουν την Θάτσερ σαν τον Σατανά, αλλά
αυτή η θέση της άνοιξε την ιδιοκτησία στους πολίτες. Με μόλις 40 στερλίνες
μπορούσες να συμμετέχεις».
Αν για εμάς στην Ελλάδα, η
προσπάθεια της Κ136 φαντάζει ως κάτι φρέσκο, ο κ. Απφελ την εκλαμβάνει σαν μια
ακόμα ιδιωτικοποίηση: «Η ιδιωτικοποίηση
της ΕΥΑΘ με αυτό το τρόπο θα μπορούσε να είναι παράδειγμα για όλη την Ευρώπη.
Κάτι ακόμα που προτείνω είναι ένας τρόπος συμμετοχής για τα παιδιά. Θέλω κάθε
παιδί να γίνει ένας μικρός «Sid». Όχι με 136 ευρώ αλλά ίσως και με 1,30.
Σύμφωνα με τη Τράπεζα της Ελλάδας, υπάρχουν στις οικογένειες της Κεντρικής
Μακεδονίας, στους λογαριασμούς και στις τσέπες του, 2,8 δις ευρώ που απλά
κάθονται. Αυτός είναι ο πλούτος της Κεντρικής Μακεδονίας, και πρέπει να μπεί
στην κυκλοφορί. Η προσπάθεια της Κ136 θα πετύχει αν ένα 20-30% των κατοίκων της
Θεσσαλονίκης συμμετάσχουν από την αρχή με κάποιο χρηματικό ποσό. Πιστεύω ότι
πολλοί στην κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένου του κ. Σαμαρά, θα είναι
ενθουσιασμένοι όταν δουν 100.000 πολίτες-καπιταλιστές με 136 ευρώ στα χέρια
τους να θέλουν να αγοράσουν την ΕΥΑΘ. Πρέπει να φέρουμε τις μεγάλες κρατικές
επιχειρήσεις πιο κοντά στους πολίτες, να τις πάρουμε από την κεντρική κρατική
διαχείριση».
Είναι εμφανές ότι ο λόγος του
Άπφελ περί λαϊκού καπιταλισμού, σε κάποια σημεία, έρχεται σε αντίθεση με τον
λόγο της Κ136 που αξιώνει μια αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία. Ο Λ. Αγγέλου,
αναφέρει ότι το σχέδιο της Κ136 διαφέρει βαθύτατα από αυτό που συνέβη στην
Βρετανία κυρίως λόγω του μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και του μοιράσματος μερίδων
αντί μετοχών. Αντίθετα, ο Άπφελ στην ερώτησή μας εάν το σχέδιο της Κ136 είναι
παρόμοιο με τα σχέδια της Θάτσερ, δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες:
«Αναμφίβολα, ναι». Μήπως τελικά το ίδιο το πέρασμα της ΕΥΑΘ στην Κ136 αποτελεί
μια άλλη μορφή της ιδιωτικοποίησης που διακηρυκτικά θέλουν να αποφύγουν τα μέλη
της;
Εν τέλει, η Κ136 δηλώνει πως
αντιτίθεται στο σύστημα, ενώ ο Άπφελ, επιδιώκει την διάχυση του συστήματος σε
όλες τις σφαίρες της κοινωνικής ζωής. Μόνο αν γίνουμε όλοι καπιταλιστές, αν
ρίξουμε τις καταθέσεις μας στην πραγματική οικονομία, το σύστημα θα συνεχίσει
αλώβητο και θα ξεπεράσει την κρίση του. Η διαφορά αυτών που επιδιώκει η Κ136 με
αυτά που επιδιώκει ο Άπφελ είναι εμφανής, δεν θα μπορούσε όμως να οδηγήσει στα
ίδια αποτελέσματα; Και ποιος είναι ο στόχος των φερόμενων ως αντιπάλων του
συστήματος; Η υπέρβαση της κρίσης ή του συστήματος που την γέννησε; Ο
αστάθμητος παράγοντας στην επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος δεν είναι άλλος
από την ενεργό συμμετοχή όλων. Οι ασφαλιστικές δικλείδες του συνεταιρισμού
είναι αναγκαίες για την εύρυθμη λειτουργία του όχι όμως και ικανές στην Ελλάδα
όπου το 35% των ανθρώπων ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.
*Ολόκληρο το ρεπορτάζ
δημοσιεύτηκε στο Unfollow
18
